Υπέρταση
Τι είναι η Υπέρταση;
Η υπέρταση είναι μια χρόνια πάθηση κατά την οποία η πίεση του αίματος στις αρτηρίες βρίσκεται σε επίπεδα ανώτερα του φυσιολογικού. Όταν η πίεση στα αγγεία είναι αυξημένη, η καρδιά αναγκάζεται να λειτουργήσει πιο εντατικά για να προωθήσει το αίμα στα όργανα στους ιστούς.
Η αρτηριακή πίεση προσδιορίζεται με δύο μετρήσεις, τη συστολική και τη διαστολική, που καθορίζονται από την καρδιακή συστολή και διαστολή αντίστοιχα.
Οι φυσιολογικές τιμές πίεσης σε κατάσταση ηρεμίας είναι:
- Συστολική: 100 έως 130 mmHg
- Διαστολική: 60 έως 80mmHg
Ποιες είναι οι αιτίες της υπέρτασης;
Η υπέρταση χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: πρωτοπαθής(ιδιοπαθής) και δευτεροπαθής. Στο 90-95% των περιπτώσεων η υπέρταση είναι πρωτοπαθής, δηλαδή η αυξημένη πίεση δεν οφείλεται σε κάποιο υποκείμενο νόσημα. Στο υπόλοιπο 5% ανήκουν οι ασθενείς που η υπέρτασή τους οφείλεται είτε σε κάποιο υποκείμενο αίτιο όπως είναι η υπνική άπνοια, οι παθήσεις του θυρεοειδή, των νεφρών κ.α., είτε στη λήψη συγκεκριμένης φαρμακευτικής αγωγής.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η υπέρταση είναι κατά κύριο λόγο ασυμπτωματική και συνήθως δεν γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή, καθιστώντας έτσι δύσκολη την άμεση διάγνωσή της. Στους περισσότερους ανθρώπους ανευρίσκεται τυχαία κατόπιν προληπτικής εξέτασης (τσεκαπ).
Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει αισθητή με συμπτώματα όπως:
- Πόνος στο στήθος
- Συχνοί πονοκέφαλοι
- Ζαλάδα
- Κόπωση
- Δύσπνοια
- Εμβοές
- Ρινορραγία
- Προβλήματα στην όραση
- Αρρυθμίες - Αίσθημα παλμών
- Αιματουρία
Ποιές είναι οι επιπλοκές της υπέρτασης;
Η υπέρταση είναι μία πάθηση που δρα ύπουλα αφού δεν έχει εμφανή συμπτώματα. Ωστόσο αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να δημιουργήσει μία σειρά επικίνδυνων επιπλοκών όπως:
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Έμφραγμα του μυοκαρδίου
- Περιφερική αρτηριακή νόσο
- Ανεύρυσμα
- Νεφρική ανεπάρκεια
- Διαταραχές στην όραση
Ποιοι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν υπέρταση;
Η υψηλή αρτηριακή πίεση έχει πολλούς παράγοντες κινδύνου, όπως:
Ηλικία. Ο κίνδυνος υψηλής αρτηριακής πίεσης αυξάνεται με την ηλικία. Μέχρι περίπου την ηλικία των 64 ετών, η υπέρταση είναι πιο συχνή στους άνδρες. Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν υψηλή αρτηριακή πίεση μετά την ηλικία των 65 ετών.
Οικογενειακό ιστορικό. Η υψηλή αρτηριακή πίεση συνδέεται με την κληρονομικότητα. Σε άτομα με υπερτασικούς και τους δύο γονείς η πιθανότητα εμφάνισης υπέρτασης ξεπερνά το 70%, ενώ σε άτομα με ένα γονιό υπερτασικό η πιθανότητα είναι περίπου 30%.
Παχυσαρκία: Όσο αυξάνεται το σωματικό βάρος, τόσο περισσότερο αίμα χρειάζεται ο οργανισμός για την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στους ιστούς. Καθώς αυξάνεται η ποσότητα του αίματος στα αιμοφόρα αγγεία, το ίδιο κάνει και η πίεση στα τοιχώματα των αρτηριών.
Έλλειψη Σωματικής Άσκησης: Η καθημερινή σωματική άσκηση μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση κατά 4-5 mmHg. Η έλλειψη δραστηριότητας μπορεί να αυξήσει αρκετά τα επίπεδα αρτηριακής πίεσης.
Κάπνισμα: Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, καθώς η εισπνοή καπνού και η νικοτίνη αυξάνουν σημαντικά την πίεση.
Αυξημένη πρόσληψη αλατιού: Η υπερβολική ποσότητα νατρίου στη διατροφή, προκαλεί κατακράτηση με συνέπεια την αύξηση της πίεσης.
Περισμένη λήψη τροφών που περιέχουν κάλιο: Το κάλιο βοηθά στην εξισορρόπηση της ποσότητας νατρίου στα κύτταρα. Η σωστή ισορροπία νατρίου - καλίου είναι ζωτικής σημασίας για την καλή υγεία της καρδιάς.
Αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ: Περισσότερα από ένα αλκοολούχα ποτά την ημέρα για τις γυναίκες και περισσότερα από δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες επηρεάζουν δυσμενώς την αρτηριακή πίεση.
Άγχος: Τα υψηλά επίπεδα στρες μπορεί να οδηγήσουν σε προσωρινή αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
Εγκυμοσύνη: Μία στις δέκα γυναίκες μπορεί να εμφανίσει υπέρταση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της υπέρτασης γίνεται αρχικά με καταγραφή πλήρους ιστορικού του ασθενή και κλινική εξέταση.
Λόγω του φαινομένου της ‘‘λευκής μπλούζας’’, δηλαδή της εμφάνισης αυξημένης πίεσης στους ασθενείς σε ιατρικό περιβάλλον, η πίεση πρέπει να μετράται σε 2-3 επισκέψεις. Παράλληλα συνιστάται η καταγραφή της πίεσης με αξιόπιστο ηλεκτρονικό πιεσόμετρο και στο σπίτι, σε συνθήκες ηρεμίας προκειμένου ο ιατρός να έχει τα απαραίτητα στοιχεία για τη διάγνωση.
Σε περίπτωση μη δυνατότητας συνεργασίας του ασθενούς είναι δυνατή η τοποθέτηση Holter συνεχούς καταγραφής της αρτηριακής πίεσης για 24 ώρες.
Τέλος, πολλές φορές κρίνεται απαραίτητη η διενέργεια εργαστηριακών και απεικονιστικών εξετάσεων για τον προσδιορισμό της αιτίας της υπέρτασης ή την ανίχνευση βλάβης σε διάφορα όργανα.
Πώς προλαμβάνεται η υπέρταση;
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής παίζουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και συνεπώς στην πρόληψη της υπέρτασης.
- Ενσωματώστε στην καθημερινή σας διατροφή τουλάχιστον μία μερίδα λαχανικών. Η κατανάλωση πράσινων φυλλωδών λαχανικών αυξάνει την πρόσληψη μαγνησίου και καλίου. Όλο και περισσότερες έρευνες αποδεικνύουν ότι η καθημερινή πρόσληψη των δύο αυτών στοιχείων μειώνει την αρτηριακή πίεση και τον κίνδυνο υπέρτασης. Τον ίδιο ρόλο παίζει και το ασβέστιο που λαμβάνεται από τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ η κατανάλωση λιπαρών ψαριών βοηθά στην απορρόφησή του, συμβάλλοντας στη μείωση της πίεσης.
- Μειώστε την πρόσληψη αλατιού.
- Βάλτε στη ζωή σας την άσκηση.
- Αποφύγετε το κάπνισμα.
- Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.
Ποια είναι η θεραπεία;
Στους ασθενείς που η αλλαγή του τρόπου ζωής είναι ανεπαρκής ή δεν έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, είναι απαραίτητη η λήψη φαρμακευτικής αγωγής για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
